احتمالا می‌دانید که هوش مصنوعی انقلابی در شیوه زندگی و کار کردن ما به وجود آورده‌است . حتی شاید همین حالا خود شما هم در حال استفاده از یکی از انواع آن باشید. اگر می‌خواهید در مورد انواع هوش مصنوعی و شیوه کار آن‌ها بیشتر بدانید با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- چند نوع هوش مصنوعی وجود دارد؟
- انواع هوش مصنوعی (بر اساس کارکرد)
- انواع هوش مصنوعی (بر اساس قابلیت)
- بهترین انواع هوش مصنوعی در بازاریابی
چند نوع هوش مصنوعی وجود دارد؟
به طورکلی هوش مصنوعی از لحاظ کارکرد در ۴ دسته اصلی قرار می‌گیرد: ماشین‌های واکنشی (reactive machines)، حافظه محدود (limited memory)، نظریه ذهن (theory-of-mind) و هوش مصنوعی خودآگاه (self-aware).
هرچند هوش مصنوعی را علاوه بر کارکرد، از نظر قابیلت هم می‌توان دسته‌بندی کرد و ۳ دسته دیگر به لیست قبلی افزود: هوش مصنوعی محدود (Narrow AI)، هوش مصنوعی عمومی ( General AI) و اَبَر هوش مصنوعی (Super AI).
۴ نوع هوش مصنوعی بر اساس کارکرد
ماشین‌های واکنشی
ماشین‌های واکنشی بدون استفاده از حافظه و تنها با استفاده از داده‌های موجود به دستورهای متفاوت واکنش نشان می‌دهند. به طور مثال، معمولا از این گونه هوش مصنوعی در طراحی بازی‌ها برای ساخت رقیبِ کامپیوتری استفاده می‌شود. رقیب شما به عملی که انجام می‌دهید فورا پاسخ می‌دهد اما از اهداف کلی بازی و زمینه‌ای که بازی در آن اتفاق می‌افتد بی‌خبر است. مهم‌تر از آن، این تجربیات را در هیچ حافظه‌ای ذخیره نمی‌کند و نمی‌تواند با درس گرفتن از گذشته پاسخ‌هایش را اصلاح کند.
ماشین‌های واکنشی ابزارهای ویژه‌ای هم در اختیار بازاریابان قرار می‌دهد. به عنوان نمونه هوش مصنوعی واکنشی می‌تواند رفتار مشتری، عملکرد کمپین‌ها و روندهای بازار را تحلیل‌کند و از این طریق در بهبود نرخ بازگشت سرمایه به بازاریابان کمک کند.
حافظه محدود
هوش مصنوعی حافظه محدود قادر است از میزان محدودی از داده‌ها یا فیدبک‌ها آموزش ببیند. هرچند هیچ‌چیز را برای مدتی طولانی ذخیره نمی‌کند.
بهترین مثال برای این نوع از هوش مصنوعی، چت‌بات محبوب این روزها ChatGPT است. جی‌پی‌تی تا سقف ۴۰۰۰ توکن (نشانه‌ای متنی مانند کلمه) را به خاطر می‌سپرد و پس از این تعداد دیگر هیچ چیز جدیدی را در مکالمه شما به یاد نخواهد آورد. مثلا اگر گفت‌وگوی شما شامل ۴۵۰۰ توکن باشد، پاسخ چت‌جی‌پی‌تی بر اساس ۵۰۰ توکن اخیر خواهد بود.
اتوموبیل‌های خودران نیز از این تکنولوژی استفاده می‌کنند. این هوش مصنوعی می‌تواند مسیرهای نقشه را تشخیص دهد و سرعت اتومبیل را بر اساس الگوی ترافیکی و وضعیت جاده‌ها تنظیم کند.
در بازاریابی، هوش مصنوعی حافظه محدود می‌تواند حجم زیادی از داده‌ها را تحلیل کند و به بازاریابان کمک کند که تصمیم‌های هوشمندانه‌تر و استراتژی‌های دقیق‌تری را پی بگیرند. همچنین می‌تواند بر اساس داده‌ها پیشبینی‌ها و پیشنهاداتی ارائه دهد.
الگوریتم‌های حافظه محدود بسیار کارآمد هستند اما بی عیب و نقص نیستند. آن‌ها ممکن است اشتباه کنند یا پیش‌بینی‌های غیردقیق داشته‌باشند، به خصوص هنگام کار با داده‌های قدیمی. در واقع خروجی این ماشین‌ها وابسته به ورودی آن‌هاست، پس بسیار مهم است که با الگوریتم‌های دقیق، مرتبط و به‌روز آموزش داده شوند.
ماشین‌های واکنشی و حافظه محدود درحال‌حاضر پراستفاده‌ترین انواع هوش مصنوعی هستند. هردوی آن‌ها در دسته‌ی محدود یا (Narrow AI) قرار می‌گیرند- که در ادامه شرح داده خواهد شد-، زیرا نمی‌توانند عملکردی فراتر از قابلیت‌های ازپیش‌برنامه‌ریزی‌شده خود داشته باشند.
نظریه ذهن
نظریه ذهن در حال حاضر تنها به صورت مفهومی یا (Concept) وجود دارد و تکنولوژی پیشرفته‌ای را بازنمایی می‌کند که توانایی درک حالات روحی و ذهنی انسان را داراست.
مثلا اگر بر سر گوگل مپ به خاطر رد کردن یک خروجی فریاد بکشید، ناراحت نمی‌شود یا پیشنهادی برای برطرف کردن احساس ناخوشایند شما نمی‌دهد. تنها پاسخی که از گوگل مپ انتظار می‌رود پیدا کردن یک مسیر دیگر است.
ایده‌ی پشت نظریه ذهن، ساختن ماشینی است که با درک کردن نیازها، اهداف و انگیزه‌های انسان با او تعاملی موثرتر داشته باشد . اگر هوش مصنوعی آزردگی یک مشتری را تشخیص دهد، می‌تواند پاسخ مناسب تری ارائه دهد.
در طولانی مدت، نظریه ذهن پیامدهای گسترده‌ای برای بازاریابی خواهد داشت، ولی در حال حاضر همچنان در مراحل اولیه است و پیشبینی زمانی که به واقعیت بپیوندد سخت به نظر می‌آید.
هوش مصنوعی خودآگاه
هوش مصنوعیِ خودآگاه، فاز بعدی تکامل نظریه ذهن است. در این فاز ماشین‌ها نه‌تنها احساسات انسان‌ها را می‌فهمند بلکه خودشان نیز از احساسات، نیازها و عقاید بهره‌مندند. این مدل درحال‌حاضر فرضی و خیالی است.
در فیلم هوش مصنوعی اثر استیون اسپیلبرگ نمونه‌ای از ربات خودآگاه را مشاهده می‌کنیم که قادر به محبت کردن و محتاج به محبت مادرش است. همه چیز را احساس می‌کند و آرزو دارد که به یک پسر واقعی تبدیل شود. در فیلم M3gan نیز نمونه دیگری به تصویر کشیده شده‌است.
۳ سطح هوش مصنوعی بر اساس قابلیت
هوش مصنوعی به جهت مهارتش در تقلید کردن از توانایی‌های بشری نیز به ۳ سطح تقسیم می‌شوند :
هوش مصنوعی محدود
تقریبا اغلب سیستم‌های موجود هوش‌مصنوعی در حال حاضر در این دسته جای می‌گیرند. در این مرحله، هوش مصنوعی برای انجام وظایف مشخصی طراحی می‌شود و فراتر از برنامه‌ای که از پیش برایشان نوشته‌شده توانایی آموزش دیدن یا وفق دادن خود را ندارند. بازی‌های کامپیوتری، چت‌بات‌ها و دستیار‌های مجازی (مانند سیری) مثال‌هایی از هوش مصنوعی محدود هستند.
هوش مصنوعی عمومی
مرحله بعدیِ تکاملِ هوش مصنوعی که طراحی شده تا هوشی شبیه انسان داشته باشد، از موقعیت‌های جدید بیاموزد و خود را با آن‌ها تطبیق دهد. تخیل، تعقل و توانایی حل مساله از دیگر قابلیت‌های این گروه است. در حال حاضر هوش مصنوعی عمومی هنوز تا حد زیادی در حیطه نظری است.
اَبَر هوش مصنوعی
پیشرفته‌ترین مرحله از هوش مصنوعی که قرار است بر هوش انسان غلبه کند، مسائل پیچیده را حل کند، تکنولوزی‌های جدید بیافریند و تصمیم‌هایی خارج از دایره فهم انسانی اخذ کند. پیرامون ابرهوش مصنوعی ُ بحث‌های داغی در جریان است و گمانه‌زنی‌ها درباره مزایا و مخاطرات احتمالی‌اش همچنان ادامه دارد.
بهترین انواع هوش مصنوعی در بازاریابی
همان‌طور که پیشتر اشاره شد، ماشین‌های واکنشی و حافظه محدود همه‌ی آن چیزی است که امروز در دسترس ماست. در نتیجه ابزارهای هوشمند بازاریابی نیز محدود به این دو نوع هستند.
هاب‌اسپات در امریکا پژوهشی با شرکت بیش از ۱۳۵۰ بازاریاب درباره استفاده آن‌ها از هوش مصنوعی ترتیب داده‌است که نتایجش را باهم مرور می‌کنیم.
۶۶درصد از بازاریابانی که به نحوی از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند در کارهایشان از چت‌بات‌ها سود می‌جویند. چت‌بات‌ها هم می‌توانند واکنشی باشند و هم حافظه محدود. برای مثال چت‌باتی که از مدل اگر/آنگاه (if/then) پیروی می‌کند و پاسخ‌هایش از پیش طراحی‌شده است از نوع واکنشی است. زیرا از ساختار خاصی پیروی می‌کند و نمی‌تواند از آن ساختار تخطی کند.
چت‌بات‌های یادگیری ماشین (Machine learning chatbots)، مانند ربات‌های گفتگومحور، به‌دلیل بهره‌گیری از داده و گفتگوهای گذشته برای پاسخ به مشتریان، به عنوان هوش مصنوعی با حافظه محدود شناخته می‌شوند. اثربخشی آن‌ها با گذشت زمان بیشتر می‌شود اما همچنان محدودیت حافظه برایشان برقرار است.
۵۷ درصد از بازاریابان به استفاده از ابزارهای تصویری و ۵۶ درصد نیز به استفاده از ابزارهای متنی اشاره کردند. فارغ از ابزار خاصی که از طرف آن‌ها به‌کار گرفته شده تمام این ابزارهای مولد از نوع حافظه محدود هستند زیرا می‌توانند بر اساس داده‌هایی که با آن‌ها آموزش دیده‌اند ُ دست به خلق محتوای جدیدی بزنند.
تمام کاربرانی که در این پژوهش شرکت کردند اظهار کردند که توسط این ابزارها به طور میانگین ۲ ساعت و ۴۵ دقیقه در روز، در وقتشان صرفه‌جویی کرده‌اند.
سخن آخر
از ماشین‌های واکنشی تا حافظه محدود، نظریه ذهن وهوش مصنوعی خودآگاه، هر نوع هوش مصنوعی دارای نقاط قوت و ضعف است. آشنایی با این تفاوت‌ها، نقشه راهی برای انتخاب ابزارهای مناسب، بهره‌وری مؤثر و پیشرفت در صنعت در اختیار ما می‌گذارد.